Mieszkańcy Podkarpacia uciekają za pracą? Tak to wygląda

Według wstępnych wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 3 kwartale 2022 r., wśród ogółu ludności województwa podkarpackiego w wieku 15–89 lat, pracujący stanowili 50,0% (56,1% w kraju), bezrobotni – 2,4% (1,7%), a bierni zawodowo – 47,6% (42,2%).

Aktywni zawodowo w wieku 15–89 lat

Zbiorowość aktywnych zawodowo w województwie podkarpackim, którą tworzą pracujący oraz bezrobotni, w 3 kwartale 2022 r. wyniosła 834 tys. osób i stanowiła 4,9% ogółu aktywnych zawodowo w kraju. Liczba aktywnych zawodowo wzrosła o 0,5% w ujęciu kwartalnym, a obniżyła się o 2,1% w skali roku. Pod względem miejsca zamieszkania większość w grupie aktywnych zawodowo stanowili mieszkańcy wsi (56,6%), natomiast ze względu na płeć przeważali mężczyźni (56,1%).

W 3 kwartale 2022 r. współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 52,4% (wobec 57,8% w kraju). Oznacza to, że ponad połowa ludności województwa podkarpackiego w wieku 15–89 lat była aktywna zawodowo, czyli pracowała lub poszukiwała pracy. Województwo podkarpackie, pod względem wartości tego miernika, uplasowało się na 16. miejscu w kraju (podobnie jak w 2 kwartale 2022 r. i w 3 kwartale 2021 r.).

Najwyższym poziomem aktywności zawodowej w województwie podkarpackim odznaczały się osoby w wieku 35–44 lata, dla których współczynnik wyniósł 84,8%. Wysokim współczynnikiem aktywności zawodowej charakteryzowały się osoby w wieku 45–54 lata (79,8%), a także osoby w wieku 25–34 lata (78,5%). Natomiast najniższy współczynnik aktywności zawodowej zanotowano u osób w wieku 15–24 lata. Dla tej grupy współczynnik kształtował się na poziomie 23,2%. Niski poziom aktywności zawodowej wystąpił także u osób w wieku 55–89 lat (24,0%).

Pod względem wykształcenia najwyższą wartość współczynnika aktywności zawodowej odnotowano w grupie osób z wykształceniem wyższym (81,0%), natomiast najniższy współczynnik aktywności dotyczył osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego (10,6%).

a) Ze względu na zaokrąglenia dokonywane przy uogólnianiu wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) sumy składników mogą się różnić od podanych wielkości „ogółem”.
b) Osoby w wieku 15–74 lata.

Pracujący w wieku 15–89 lat

W 3 kwartale 2022 r. populacja pracujących w województwie podkarpackim wyniosła 797 tys. osób i stanowiła 4,8% ogółu pracujących w kraju. Liczba pracujących obniżyła się zarówno w odniesieniu do 3 kwartału 2021 r., jak i w stosunku do 2 kwartału 2022 r. (odpowiednio o 2,1% i o 0,1%). Poziom zaangażowania zawodowego mężczyzn był wyższy niż kobiet (56,6% wobec 43,4%), a mieszkańców wsi wyższy niż miast (56,0% wobec 44,0%).

Biorąc pod uwagę wiek pracujących, największy udział w liczbie pracujących miały osoby w wieku 35–44 lata (29,6%), najmniejszy zaś osoby w wieku 15–24 lata (4,6%). Natomiast, uwzględniając poziom wykształcenia spośród pracujących, najwięcej osób było z wykształceniem wyższym (35,1%), a najmniej ukończyło co najwyżej gimnazjum (3,0%).

Ze względu na czas przepracowany w badanym tygodniu w głównym miejscu pracy w 3 kwartale 2022 r., 628 tys. osób (tj. 78,8% ogółu pracujących) stanowili pracownicy, którzy przepracowali 40 godzin i więcej. Krócej pracowało 14,0% osób, a pozostałe 7,2% to osoby z nieustaloną liczbą godzin pracy oraz te, które miały pracę, ale jej nie wykonywały.

Wskaźnik zatrudnienia wykorzystywany do pomiaru zasobów pracy w 3 kwartale 2022 r. wyniósł 50,0%. W odniesieniu do Polski omawiany wskaźnik był niższy o 6,1 p.proc., a pod względem jego wartości w rankingu województw podkarpackie uplasowało się na 16. pozycji (również na 16. miejscu zarówno w 2 kwartale br., jak i w 3 kwartale ub. roku).

Bezrobotni w wieku 15–74 lata

Populacja bezrobotnych w 3 kwartale 2022 r. w województwie podkarpackim liczyła 37 tys. osób i stanowiła 7,4% ogółu bezrobotnych w kraju. Liczba bezrobotnych wzrosła w porównaniu z 2 kwartałem 2022 r. (o 15,6%), a obniżyła się w relacji do 3 kwartału 2021 r. (o 2,6%). Większość w tej grupie pod względem miejsca zamieszkania stanowili mieszkańcy wsi (70,3%), natomiast ze względu na płeć przeważały kobiety (54,1%).

W okresie od lipca do września 2022 r. przeciętny czas poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne w województwie podkarpackim wyniósł 7,4 miesiąca (wobec 8,7 miesiąca w kraju). Był on krótszy o 2,1 miesiąca niż w poprzednim kwartale i krótszy o 1,5 miesiąca niż w analogicznym kwartale 2021 r.

W badanym okresie stopa bezrobocia służąca do oceny natężenia bezrobocia wyniosła 4,4%. Oznacza to, że wśród aktywnych zawodowo co dwudziesta trzecia osoba była bez pracy. Udział bezrobotnych w liczbie aktywnych zawodowo w województwie podkarpackim był wyższy niż w kraju (o 1,5 p.proc.). Natomiast pod względem wartości tego miernika, województwo podkarpackie znalazło się na 15. miejscu w kraju (także na 15. pozycji kwartał wcześniej, a na 14. rok wcześniej).

Bierni zawodowo w wieku 15–89 lat

W 3 kwartale 2022 r. zbiorowość biernych zawodowo w województwie podkarpackim liczyła 759 tys. osób i stanowiła 6,1% ogółu biernych zawodowo w kraju. Liczba biernych zawodowo wzrosła w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku (o 1,7%), a obniżyła się w porównaniu z poprzednim kwartałem (o 0,7%). Wśród nieaktywnych zawodowo ze względu na miejsce zamieszkania większość stanowili mieszkańcy wsi (62,5%), a pod względem płci przeważały kobiety (59,7%).

Zdecydowanie najliczniejszą grupę biernych zawodowo tworzyły osoby w wieku 55–89 lat (60,3% ogółu). Stosunkowo istotny był również udział osób w wieku 15–24 lata (20,0%). Natomiast, biorąc pod uwagę poziom wykształcenia wśród osób biernych zawodowo, największy udział miały osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego (28,9%), a najmniejszy te, które ukończyły szkołę wyższą (8,8%).

W analizowanym okresie (podobnie jak w poprzednich kwartałach) wśród najczęstszych przyczyn bierności zawodowej wymieniano emeryturę, a także naukę i uzupełnianie kwalifikacji. Stosunkowo rzadziej wskazywano na chorobę, niesprawność czy na opiekę nad dziećmi lub innymi członkami rodziny wymagającymi opieki oraz na sytuację rodzinną.

W przypadku cytowania danych Głównego Urzędu Statystycznego prosimy o zamieszczenie informacji: „Źródło danych GUS”, a w przypadku publikowania obliczeń dokonanych na danych opublikowanych przez Urząd Statystyczny w Rzeszowie prosimy o zamieszczenie informacji: „Opracowanie własne na podstawie danych GUS”.

Uwagi metodologiczne

Od 1 kwartału 2021 r. w Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności wprowadzono zmiany metodologiczne – zostały one nieco szerzej opisane w notatce Informacja Głównego Urzędu Statystycznego na temat zmian wprowadzanych od 2021 r. w Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności.

W związku z powyższym dane BAEL od 1 kwartału 2021 r. nie mogą być porównywane z poprzednimi okresami.

Wprowadzone zmiany dotyczą przede wszystkim:

• definicji pracujących (w konsekwencji ma to również wpływ na populację osób niepracujących, czyli bezrobotnych i biernych zawodowo, co rzutuje także na ich wzajemne relacje opisywane wskaźnikami);
• metodologii wyodrębniania poszczególnych populacji osób na rynku pracy – pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo (przede wszystkim dostosowanie treści i kolejności pytań oraz umiejscowienia ich w kwestionariuszu do wymagań nowych aktów prawnych);
• zakresu podmiotowego – zasadniczą częścią badania objęte są osoby w wieku
15–89 lat (do 4 kwartału 2020 r. były to osoby w wieku 15 lat i więcej), dla pozostałych członków gospodarstwa domowego, tj. osób w wieku poniżej 15 lat i powyżej 89 lat zbierane są wyłącznie informacje dotyczące ogólnej charakterystyki gospodarstwa domowego, z tego powodu analiza sytuacji na rynku pracy została ograniczona do osób w wieku 15–89 lat;
• zakresu przedmiotowego badania (częściowa wymiana zmiennych mająca na celu lepsze dostosowanie zakresu pozyskiwanych informacji do aktualnych potrzeb użytkowników danych).
Definicja ludności pracującej została zmieniona m.in. poprzez:
• uwzględnienie (włączenie do grona pracujących):
 pomagających członków rodziny, wykonujących pracę na rzecz rodziny spoza własnego gospodarstwa domowego (prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą lub indywidualne gospodarstwo rolne);
 osób wykonujących część swojej pracy poza sezonem;
 uproszczenie dotychczasowych kryteriów zaliczania do pracujących osób przebywających na urlopie wychowawczym (obecnie wszystkie te osoby są zaliczane do pracujących);
• wyłączenie z populacji pracujących:
 osób, które pracują na własny rachunek w rolnictwie indywidualnym, a efekty pracy przeznaczają wyłącznie lub głównie na własną konsumpcję i jednocześnie nie posiadają innej pracy.

Podstawą metodologii BAEL od 1 kwartału 2021 r. są definicje dotyczące pracujących, bezrobotnych oraz biernych zawodowo zgodne z Rezolucją dotyczącą statystyki pracy, zatrudnienia i niepełnego wykorzystania siły roboczej, wypracowaną w 2013 r. podczas XIX Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w Genewie (ICLS) i zarekomendowane do stosowania przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP/ILO) . W celu zapewnienia porównywalności w ramach Unii Europejskiej, wdrożenie zapisów nowej rezolucji w europejskim badaniu siły roboczej (Labour Force Survey/LFS), w Polsce realizowanym jako BAEL, nastąpiło poprzez rozporządzenie ramowe dla statystyki społecznej (IESS FR), tj. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1700 z dnia 10 października 2019 r. oraz jego akty implementacyjne. Definicje dotyczące aktywności ekonomicznej wprowadziło Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/2240 z dnia 16 grudnia 2019 r. określające precyzyjną definicję implementacyjną dla poszczególnych populacji wyodrębnionych ze względu na status na rynku pracy. Przedmiotem badania niezmiennie jest sytuacja w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu.

Z uwagi na reprezentacyjną metodę badania zalecana jest ostrożność w posługiwaniu się danymi w tych przypadkach, gdy zastosowano bardziej szczegółowe podziały i występują liczby niskiego rzędu, mniejsze niż 20 tysięcy. W przypadku, gdy liczby po uogólnieniu wyników z próby wynoszą poniżej 10 tysięcy przy publikowaniu wyników powinny one zostać zastąpione znakiem kropki (”.”), co oznacza, że konkretna wartość nie może być pokazana ze względu na losowy błąd próby.

źródło: Urząd Główny Statystyczny w Rzeszowie